Portaalkranen

U heeft voor het gebruiken van een handmatig bedienbare portaalkraan geen speciale papieren of diploma’s nodig: over het algemeen kunnen kranen zonder specifieke scholing worden gebruikt, zolang het draagvermogen minder dan 5 ton bedraagt. Voor portaalkranen is een diploma of certificaat vereist vanaf een draagvermogen dat de 10 ton overschrijdt.

Eén uitzondering hierop is hijswerk waarbij personen zijn betrokken. Zodra u in uw werkomgeving mensen omhoog hijst – bijvoorbeeld in een veiligheidsbak – is een extra opleiding vereist. Dit geldt ook wanneer het draagvermogen onder de 5 ton ligt.

Brug- en bovenloopkranen behoren tot de zogenaamde halkranen. Deze worden geïnstalleerd aan de wanden of dragers in een gebouw. Goederen worden bij dit type kraan opgetild met het hijstuig dat aan de loopkat hangt, en kunnen vervolgens langs de dwarsbalken heen en weer worden bewogen. Afhankelijk van de uitvoering worden bovenloopkranen in de volgende typen onderscheden:

• Enkelliggers
• Dubbelliggers
• Horizontale bovenloopkranen
• Halfportaalkranen

Portaalkranen bestaan daarentegen uit een losstaande constructie en zijn tot op zekere hoogte mobiel. Ze bestaan uit twee zijframes met één of twee dwarsbalken ertussen, waar de loopkat aan hangt. Veel bokkranen staan op wieltjes, waardoor de gehele lading en de kraan zelf kunnen worden vervoerd. Sommige modellen beschikken echter over speciale wielen bestemd voor rails, waarbij bewegingsvrijheid verloren gaat, maar de totale belastbaarheid groter wordt. Havens en overslagplaatsen zijn de meest gangbare locaties waar portaalkranen buiten worden ingezet.

Bij het bedienen van kranen dient u te allen tijde erop te letten dat de arbeidsveiligheid in alle aspecten gewaarborgd is: handschoenen, veiligheidsschoenen en helmen horen bijvoorbeeld hierbij. Daarnaast moet elke keer vóór ingebruikname van de kraan worden geïnspecteerd of er eventuele schade is geleden of defecten zijn ontstaan. Dit geldt onder meer voor de volgende onderdelen:

• Besturing
• Rem
• Noodschakelaar
• Hijstuig

Na deze inspectie kunt u de kraan bedienen en hoort u altijd onbelemmerd zicht te houden op de gehesen last. Let er ook op dat geen delen van de last losraken, en dat het draagvermogen niet wordt overschreden.

Daarnaast mogen lasten nooit boven personen worden gehesen, omdat bij onvoorziene omstandigheden zoals stroomuitval levensgevaarlijke situaties kunnen ontstaan. Communiceer ook met duidelijk waarneembare handgebaren of via betrouwbare communicatiemiddelen zoals een portofoon; laat collega’s altijd weten wanneer u een lading laat zakken of juist gaat hijsen. Zodra er enige vorm van gevaar ontstaat moet u dit onverlet duidelijk maken aan de betrokken medewerkers.

Portaalkranen hebben het voordeel dat ze zeer stabiel staan, ook op plekken waar bijvoorbeeld een bovenloopkraan niet kan worden geïnstalleerd. Daarnaast biedt een bokkraan een groot, rechthoekig werkgebied onder de gehele lengte van de dwarsbalk. Als het een mobiele, verrijdbare uitvoering betreft, wordt het mogelijke werkgebied nog vele malen groter. Vergeleken met werkplaatskranen hebben portaalkranen bovendien een veel hoger draagvermogen.

Het nadeel van portaalkranen is de ruimte die ze nodig hebben. Op de vloer moet voldoende plaats zijn voor de twee staanders, die doorgaans tussen één en anderhalve meter breed zijn. Ook moet het plafond hoog genoeg zijn, en mogen er geen leidingen, buizen of afzuigconstructies in de weg hangen. Verder kunt u met bokkranen uitsluitend lineair goederen verplaatsen, terwijl u ze met zwenkkranen in de ruimte kunt zwenken, wat de inzet van een portaalkraan beperkt.