Inhoud
Wie met hout werkt, zal vroeg of laat moeten schuren. Niet alleen omdat het er mooier uitziet: een zuiver, glad oppervlak is ook belangrijk voor de behandeling met verf of houtverzorgingsproducten. Afhankelijk van de houtsoort en het toepassingsgebied kunt u verschillende methoden en gereedschappen gebruiken. In dit artikel leest u hoe u te werk moet gaan en waar u op moet letten.
Goede redenen om te schuren
Hout is een veelzijdig bouwmateriaal dat onder meer voor dragende constructies als dakspanten of steigers, voor het maken van meubels en voor de afwerking van gebouwen wordt gebruikt. Meestal moet hout voor gebruik worden geschuurd – vooral als het materiaal wordt blootgesteld aan wisselende weersomstandigheden. Door het hout te schuren openen de houtporiën zich. Vervolgens kunnen de middelen voor de behandeling en het onderhoud van het hout veel beter worden geabsorbeerd: de verf, lak, vernis of was dringt door de poriën naar binnen en kan zo het gewenste beschermende effect bewerkstelligen. Bovendien kunt u oneffenheden wegwerken door kleine houtspanen te verwijderen en het hout tot op de millimeter nauwkeurig in de gewenste vorm te brengen.
Behandel hout nooit met verf, vernis of glazuur zonder het eerst te schuren: de ruwe houtvezels voorkomen dat deze middelen goed worden opgenomen. Dit resulteert in een onregelmatig oppervlak en het afbladderen van de verf. Ook als er nog een oude verflaag op het hout zit, moet u die absoluut eerst schuren. Pas daarna kan een nieuwe verflaag of een ander houtverzorgingsproduct goed hechten.
Het juiste schuurpapier
Afhankelijk van de grootte en de vorm van het object dat u wilt schuren, komen er verschillende schuurmiddelen en -machines in aanmerking. Schuurpapier, dat verkrijgbaar is met verschillende korrelgroottes, speelt hierbij een belangrijke rol. Het slijpmiddel – de korrels – wordt op een onderlaag van papier of stof vastgelijmd. Welk schuurpapier het best voor het hout is, hangt af van de toepassing:
- Schuurpapier met een papieren onderlaag is vooral geschikt voor handmatig schuurwerk.
- Schuurpapier met een onderlaag van textiel is geschikt voor het machinaal schuren van hout.
- Voor het schuren van profielen, rondingen en speciale formaten kunt u best een schuurblok, maar eventueel ook schuurpapier gebruiken.
Voordat u begint met schuren, moet u nagaan of u wel met massief hout te maken hebt. Houtfineer kan wel met schuurpapier worden behandeld, maar let erop dat u de dunne laag fineer niet volledig wegschuurt.
Korreling en dichtheid van schuurpapier
Behalve de onderlaag van het schuurpapier spelen ook de korreling en verstrooiing een belangrijke rol. Ieder schuurpapier heeft een specifieke korrelgrootte, die op de achterkant wordt vermeld door middel van een getal.
Daarbij geldt: hoe hoger het getal, des te fijner de korreling van het schuurpapier.
Voor het schuren van hout wordt over het algemeen een korrelgrootte van 80 of meer aanbevolen, omdat een grovere korrel lelijke schuursporen kan achterlaten. De keuze van de juiste korrelgrootte hangt af van verschillende factoren, zoals de houtsoort, de fijnheid en de gewenste behandeling. U kunt het volgende gebruiken als richtlijn:
- Een korrelgrootte van 80 is ideaal voor het voorschuren van massief hout.
- Een korrelgrootte van 100 tot 150 is geschikt voor tussenschuren, geschaafd hout en dikker fineer.
- Vanaf een korrelgrootte van 150 kunt u het schuurpapier gebruiken voor fijne schuurwerkzaamheden.
Niet alleen de juiste korreling is belangrijk voor de keuze van schuurpapier: de korreldichtheid geeft aan hoeveel schuurkorrels over de onderlaag zijn verdeeld, en kan een aanwijzing zijn voor welke houtsoort het schuurpapier geschikt is.
- Hoge korreldichtheid
Hier liggen de afzonderlijke schuurkorrels zeer dicht bij elkaar. Deze dichtheid is bijzonder geschikt voor het schuren van hardhout.
- Gemiddelde korreldichtheid
Bij dit schuurpapier is ongeveer driekwart van de onderlaag bedekt met schuurkorrels. Dit type korreling is geschikt voor het schuren van zacht naaldhout, waar veel hars in zit.
- Lage korreldichtheid
Bij lage korreldichtheid bedekken de schuurkorrels ongeveer 60 procent van de onderlaag. Ook deze korreling is met name geschikt voor het schuren van zacht naaldhout met veel hars.
Begin altijd met schuurpapier met een lage korrelgrootte, om het hout een eerste, grove schuurbeurt te geven. Daarna neemt u telkens fijner schuurpapier. Op deze manier worden grovere oneffenheden het eerst verwijderd, waarna het hout makkelijker te bewerken is.
Hout met de hand schuren
In principe kunt u hout gewoon met de hand schuren. Schuurpapier met een papieren onderlaag is hiervoor het meest geschikt. Wikkel dit om een schuurblok en bewerk het oppervlak op gelijkmatige manier, waarbij u druk uitoefent op het hout. Gebruik eerst schuurpapier met een grove korrel om oneffenheden te verwijderen of om het hout de gewenste vorm te brengen. Om het materiaal daarna glad te maken, gebruikt u schuurpapier met een fijnere korreling. Deze methode is geschikt voor kleinere projecten, zoals het restaureren van meubels.
Hout schuren met een machine
Zodra u grotere oppervlakken wilt bewerken, is het zinvol een schuurmachine te gebruiken. U werkt niet alleen veel sneller en met minder moeite, maar u krijgt ook betere resultaten dan bij handmatig schuren. Er zijn onder meer de volgende schuurmachines verkrijgbaar:
- Vlakschuurmachine
Bij dit apparaat wordt het schuurpapier bevestigd op een stugge schuurplaat die tijdens het gebruik trilt. Met een vlakschuurmachine kunt u een zeer fijne schuurkwaliteit bereiken met relatief weinig materiaalverwijdering.
- Excentrische schuurmachine
Net als de vlakschuurmachine werkt ook de excentrische schuurmachine met trillingen. Het verschil is echter dat de ronde schuurplaat roteert – wat resulteert in een zeer fijne schuurkwaliteit en hoge materiaalverwijdering.
- Haakse slijper
Als u met een haakse slijper schuurt, wordt er veel materiaal verwijderd. De reden hiervoor is de hoge snelheid van de ronde schuurplaat. Aangezien het resultaat van het schuren met een haakse slijper grof is en het werk gepaard gaat met veel warmte, is een haakse slijper is maar in beperkte mate geschikt voor het schuren van hout.
- Bandschuurmachine
Een bandschuurmachine werkt met een schuurband die in het rond draait over twee rollen en een stugge plaat. Een bandschuurmachine wordt gekenmerkt door hoge materiaalverwijdering en een gemiddeld tot grof resultaat. Deze machine is bijzonder geschikt voor het schuren van grote oppervlakken natuurlijk hout, of dit nu met de nerf mee of dwars op de nerf is.
Stap voor stap hout schuren
Met deze instructies laten we zien hoe u in vijf stappen op perfecte wijze hout kunt schuren. U hebt de volgende hulpmiddelen nodig: schuurpapier met verschillende korrelgroottes, schuurgereedschap voor handmatig of machinaal gebruik (schuurblok of schuurmachine), schroefklemmen, adembescherming, water, spons, en eventueel een industriële stofzuiger.
- Grof schuren
Plaats het stuk hout op uw werkbank en zet het vast met een bankschroef of met schroefklemmen. Draag bij voorkeur adembescherming tijdens het schuren, zodat u geen stof inademt.
Of u nu handmatig schuurt of met een machine, begin met schuurpapier met een zwaardere korrel (ongeveer 60) en schuur het hout met de nerf mee. Oefen gelijkmatige, maar geen overmatige druk uit.
Verwijder na deze eerste schuurbeurt het stof met een doek of borstel. Als u een stofzuiger wilt gebruiken, raden we u aan een speciale industriële stofzuiger te gebruiken. - Hout vochtig maken
Maak na het grof schuren het hout vochtig met een spons en wacht tot het droog is. Het effect hiervan is dat de houtvezels overeind gaan staan. Zo kunt u ze makkelijker wegschuren in de volgende stap en krijgt u een fijner, gelijkmatiger resultaat. - Middelste schuurbeurt
Nadat het hout volledig is gedroogd, gebruikt u schuurpapier met een korrel van 80 of 120 voor de middelste schuurgang. Schuur in deze stap het hout dwars op de nerf en met lichte, gelijkmatige druk. Maak het stuk hout vervolgens schoon met een borstel of doek, en maak het weer vochtig met een spons. - Fijn schuren
Tenslotte schuurt het stuk hout nog één keer. Bevestig hiervoor schuurpapier met een korrelgrootte tussen 180 en 240 op het schuurgereedschap van uw keuze. Schuur het hout met weinig druk en met de nerf mee, totdat het oppervlak gelijkmatig en glad is. Als het werk klaar is, verwijdert u het stof weer. - Controle
Controleer tenslotte het resultaat: ga met uw vingers langzaam over het houtoppervlak om te voelen of er nog oneffenheden zijn. Als bepaalde delen verder moeten worden afgewerkt, schuur ze dan nogmaals met korrel 120 tot 180, met de nerf mee.
Tip: u kunt oneffenheden ook goed ontdekken door zijdelings met een zaklamp tegen het oppervlak te schijnen.
Veelgestelde vragen over hout schuren
Allereerst heeft u natuurlijk schuurpapier nodig. Dit kunt rondom een blokje hout vouwen of direct gebruiken. Voor het schuren van profielen, rondingen en speciale formaten kunt u beter een schuurblok gebruiken.
Als u grotere oppervlakken moet schuren is het handig om een elektrische machine te gebruiken, zoals een haakse slijper, excentrische schuurmachine, vlakschuurmachine of bandschuurmachine.
Om een fijn, glad oppervlak te verkrijgen, moet u het hout in totaal drie keer schuren:
• Met een grove korrel (ca. 60) met de nerf mee
• Met een gemiddelde korrel (80 of 120), dwars op de nerf
• Met een fijne korrel (180 tot 240), opnieuw met de nerf mee
Maak het hout na het grof- en middelschuren vochtig met een spons: het water zorgt ervoor dat de houtvezels overeind gaan staan, zodat ze daarna makkelijker kunnen worden weggeschuurd.
In principe wordt voor het schuren van hout een korrelgrootte vanaf 60 tot 80 aanbevolen, omdat een grovere korrel lelijke schuursporen op het hout kan achterlaten. De keuze van de juiste korreling hangt af van verschillende factoren, zoals de houtsoort, de fijnheid of de gewenste behandeling. Met een korrel van bijvoorbeeld 80 kunt u massief hout goed voorschuren. Korrelgroottes van 100 tot 150 zijn geschikt voor tussenschuren, voor geschaafd hout of dikker fineer. Vanaf een korrelgrootte van 120 tot 150 of hoger kunt u het schuurpapier gebruiken voor fijn schuurwerk.
Niet alleen geverfde of gelakte oppervlakken moeten worden geschuurd alvorens ze met een ander middel worden behandeld. Als u gewaxt of geolied hout wilt behandelen, moet u het materiaal ook vooraf schuren: dit verwijdert vuilresten en opent de houtporiën, zodat de nieuwe verflaag goed in het materiaal kan doordringen.
Wij raden het af om onbehandeld hout te verven of beitsen zonder het eerst te schuren: er kunnen lakresten aan de ruwe houtvezels blijven zitten en de verf of beits kan bovendien niet goed hechten. Ook als er al een oude verf- of laklaag op het materiaal zit, moet u die eerst schuren zodat de nieuwe verf goed in het materiaal kan doordringen.
Bron afbeelding:
© gettyimages.de – Mixmike
